چاپ

 

سودابه اسکویی 1329-1385

 

شانس زندگی

بانی فیلم شماره ۷۲۵ چهارشنبه ۲۸ تیرماه ۱۳۸۵


زندگی هریک از انسانها خود، داستانی شگفت انگیز است . نادر آدم هایی می توانند گذر پرفراز و نشیب حیات را به سلامت پشت سر گذاشته ، به مقصد برسند . گذرگاهی که کمین گاه خطرهای خواسته و ناخواسته اجتماعی ، خانوادگی و حوادث و بیماری ها و... است . شاید از صد نفر، یکی بتواند این هزار چم زندگی را طی کرده ، سیاوش وار از شعله هایش به صحت گذر کند و به منزل مقصود برسد.

افسوس که "سودابه اسکویی " آن یک نفر نبود ؛ بلکه یکی از آن نود و نه نفر بقیه شد که در نیمه راه ماند و به منزل نرسید. مادرش ، مرحوم "مهین اسکویی" در زمان حیات ، در یکی از گفت و گوهای تصویری خود می گفت : "من آردم را بیخته ام و الکم را آویخته ام .هرچه نقش دوست داشتنی که بزرگ ترین بازیگران زن تئاتر دنیا آرزوی بازی کردنش را داشتند ، بازی کرده ام. دیگر آرزویی برای بازی در هیچ نقشی را ندارم"

زهی سعادت ! پس او یکی از خوش شانس ترین بازیگران زن تئاتر ایران بوده است . یکی از صد نفر! اما سودابه ، دخترش در نیمه راه ، در حالی که هنوز آردش را نبیخته ، دست روزگار الکش را آویخت !وقتی اقدامات اولیه برای گرفتن مجوز دفن او در قطعه ی هنرمندان به عمل آمد ، اظهار شد ، بعد از انقلاب کاری از او ندیده اند ! او برای جامعه تئاتری و به ویژه مسئولان جدید شناخته شده نیست ! عجبا !! و اگر تلاش و اصرار تنی چند از اهالی خانه تئاتر ازجمله " ایرج راد " نبود ، آرمیدن او در کنار پدر ، در قطعه هنرمندان ممکن نمی شد.

نوشتن کارنامه ی بازیگری او را از این جهت برخود فرض دانستم که اولا به نخستین همبازیم در صحنه ی تئاتر ادای دین کرده باشم ، ثانیا برای آن دسته از همکاران جوان مان که بازی های او را ندیده اند ،صفحه ای از تاریخ زندگی بازیگری ناکام را در این مرز و بوم ورق زده باشم ، تا بلکه سببی باشد تا جامعه تئاتر و بعضی  دیگران ! آگاه شوند که باز ، چه گوهر گرانبهایی را غافلانه از دست دادیم که اگر شرایط مهیا بود و امکان ش میسر می شد ، قطعا کسی نبود که او را نشناسد ! کسانی که درخشش او را در صحنه های تئاتر تهران و گروه سیار " آناهیتا" در شهرستان دیدند ، به خاطر دارند .  زمانی که هنوز " سوسن تسلیمی" ناشناس بود .

سودابه اسکویی ، فرزند مصطفی و مهین ، دوران کودکی را ناگزیر همراه تحصیل و کارهای هنر ی والدین ، روی صحنه پر فراز و نشیب و سخت زندگی و نیز پشت صحنه گروه هنری "آناهیتا " گذراند. بعد از مراجعت پدر و مادرش به وطن ، در سال ۱۳۳۷ هنوز کودکی هفت ساله بود که همراه خواهران ش " کارمن" و "شهرزاد" در نمایش " خانه عروسک " اثر  " هنریک ایبسن " به کارگردانی مهین اسکویی شرکت کرد. او با حضور دائمی در کلاس های پرورش بازیگری پدر و مادرش به بلوغ هنری رسید. سال ۱۳۴۵ هنوز شانزده سال داشت که در نمایش "عروسی فیگارو" اثر بومارشه ، به کارگردانی پدرش مصطفی اسکویی بازی کرد.

سال ۱۳۴۶و۴۷ در نمایش " سلمانی شهر سویل "اثر " بومارشه " به کارگردانی پدر شرکت کرد

سال ۱۳۴۸ و۴۹و۵۰ در نمایش " رستم و سهراب " نوشته و تنظیم " ارسلان پوریا " به کارگردانی مصطفی اسکویی بازی کرد که راقم این سطور در سال ۱۳۴۹ که اولین گام صحنه ام محسوب میشود افتخار همبازی بودن با او را داشتم  .

سال ۱۳۴۹ نمایش " سلمانی سویل " که راقم نیز افتخار بازی با او را داشت ، برای تلویزیون ملی ایران ، ضبط و به تاریخ ششم فروردین ۱۳۵۰پخش شد .

سال ۱۳۵۲ به دانشکده هنرهای زیبا رفت و در حین تحصیل در نمایشی به کارگردانی مهدی هاشمی بازی کرد و موفق به اخذ درجه لیسانس از این دانشکده شد

.سال ۱۳۵۳در نمایش " در اعماق" اثر گورکی به کارگردانی مادرش بانو مهین بازی کرد

سال ۱۳۵۵ در نمایش " سه خواهر" اثر انتون چخوف " به کارگردانی بانو مهین  بازی داشت.

سال ۱۳۵۸ در نمایش " ها.ئی. تی  " اثر " ویلیام دو بوآ" به کارگردانی پدرش مصطفی اسکویی بازی کرد.

سال ۱۳۵۹ برای تکمیل تحصیلات عازم مسکو شد و ضمن تحصیل ، ازدواج کرد و صاحب دو فرزند(یکی دختر و یکی پسر) شد . پس از گذراندن دوره فوق لیسانس ، موفق به اخذ درجه دکترای هنر ، از انستیتوی " گی تیس " مسکو شد.

بعد از بازگشت به وطن ، در محل زندگی خود ،کلاس پرورش بازیگری دایر کرد و نمایش " هشتمین سفر سند باد " نوشته بهرام بیضایی را در فرهنگسرای نیاوران به عنوان اولین کار کارگردانی خود برگزید و با هنرجویانش تمرین کرد و برای اجرای عمومی آماده ساخت ؛ اما متاسفانه مورد موافقت بازبینان وقت واقع نشد و توفیق اجرای عموم نیافت . سودابه این نمایش را به صورت محدودی در همان سالن کوچک خانه خود برای خانواده های هنر جویانش و چند تن از هنرمندان به نمایش گذاشت.

به اجرای عمومی در نیامدن این نمایش ، اثر عمیقی در روحیه حساس وی به جا گذاشت و تا حدی او را گوشه نشین کرد . در همین زمان به بیماری خود آگاه شد و ضمن کلنجار با آن در کلاس های خود با هنرجویانش کار کرد. او پایان نامه دکترای خود را در مورد" بداهه سازی" در نمایش های سنتی ایران به زبان  روسی نگاشته است . این اواخر آن را به زبان فارسی ترجمه کرد ، ولی بیماری مانع از چاپ به موقع آن شد . خواهرش " آذین " قرار است این ترجمه را به یاد گار از او به چاپ برساند.

اکنون جامعه تئاتر ایران ، بازیگری توانمند را از دست داده است که در کوره تجربه و دانش اندوزی ، آبدیده و آماده درخشش بود . او می توانست نمونه ارزنده ای برای تئاتر ما ، و نیز یادگار گرانمایه ای در ادامه راه پدر و مادرش باشد . در این راه نه اینکه تلاش نکند ، او بارها با مسئولان وقت به مذاکره نشست و پیشنهاد های تازه ارائه کرد ولی آن گونه که شایسته بود توافقی حاصل نشد یا شاید همچون کسان دیگر به جد گرفته نشد !

سرانجام ، غروب روز دوشنبه ، بیست و ششم تیرماه هشتاد و پنج در بیمارستان آراد ، در حالی که هنوز ۵۵ سال داشت ، سر آرزومندش را بر بالین گذاشت و ناکام ، از دنیا رفت !